ΠΡΩΤΗ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδειαΜετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Tο πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, το «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος» που ψηφίστηκε στην Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου
Η πρώτη σελίδα του «Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος»Η Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου ή Πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου έγινε το 1821 και ήταν η πρώτη συνέλευση νομοθετικού σώματος του νέου Ελληνικού κράτους. Συνήθως αναφέρεται και ως Α' Συνέλευση Επιδαύρου ή ως Α' Εθνοσυνέλευση.

Πίνακας περιεχομένων [Απόκρυψη]
1 Η διοργάνωση
2 Εργασίες της Εθνοσυνέλευσης
3 Σύσταση
4 Κατάλογος εκπροσώπων
4.1 Οι κατά Α' κλήρον κλάσεως (Ανατολική Χέρσος Ελλάδα)
4.2 Οι κατά Β' κλήρον κλάσεως (Νήσοι: Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά)
4.3 Οι κατά Γ' κλήρον κλάσεως (Δυτική Χέρσος Ελλάδα)
4.4 Οι κατά Δ' κλήρον κλάσεως (Πελοπόννησος)
4.5 Άλλοι εκπρόσωποι
5 Συμμετέχοντες / παρόντες σύμφωνα με άλλες πηγές
6 Άλλοι παράγοντες
7 Σημειώσεις
8 Αναφορές

[Επεξεργασία] Η διοργάνωση
Αρχικά είχε οριστεί από τον Υψηλάντη το Άργος σαν τόπος για την εθνοσυνέλευση. Οι «πληρεξούσιοι» ή «παραστάτες» ορκίστηκαν στην παλαιά εκκλησία του Αη Γιάννη του Άργους[1]. Η Εθνοσυνέλευση άρχισε στις 20 Δεκεμβρίου 1821, στο χωριό Πιάδα (Νέα Επίδαυρος) κοντά στην Αρχαία Επίδαυρο. Οι εργασίες της εθνοσυνέλευσης έληξαν στις 16 Ιανουαρίου 1822.

[Επεξεργασία] Εργασίες της Εθνοσυνέλευσης
Στην Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου γράφτηκε η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος, ορίστηκε ο τρόπος της προσωρινής λειτουργίας του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και ψηφίστηκε την 1 Ιανουαρίου 1822 το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, το «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος», έργο του Ιταλού Βιντσέντζο Γκαλλίνα (Vincenzo Gallina) μαζί με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και τον Θεόδωρο Νέγρη[2]. Σε αυτό το Σύνταγμα, ορίστηκε και το εθνικό σύμβολο, η ελληνική σημαία. Το Σύνταγμα που ψηφίστηκε προέβλεπε προστασία των ατομικών ελευθεριών, την αντιπροσωπευτική αρχή καθώς και της διάκριση των εξουσιών. Ορίστηκε ότι η «Διοίκησις» θα γινόταν από το «Βουλευτικόν» και το «Εκτελεστικόν», ενώ το «Δικαστικόν» θα ήταν ανεξάρτητο όργανο. Η απονομή δικαιοσύνης προβλεπόταν από τα «Κριτήρια» (τα δικαστήρια). Στη Β' Εθνοσυνέλευση Άστρους, το 1823 το Σύνταγμα αυτό βελτιώθηκε.

Ένα από τα σημαντικά σημεία της Πρώτης Εθνοσυνέλευσης είναι η έλλειψη αναφοράς στη Φιλική Εταιρεία.

[Επεξεργασία] Σύσταση
Στην εθνοσυνέλευση συμμετείχαν εκπρόσωποι από την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα (Ανατολική χέρσος Ελλάδα και Δυτική χέρσος Ελλάδα όπως ήταν χωρισμένη) καθώς και από τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά[3]. Επίσης συμμετείχε, ψήφισε και υπέγραψε και αντιπρόσωπος των Αλβανών[4].

Η εκλογές για τους πληρεξούσιους, παραστάτες όπως λέγονταν, δεν ήταν τακτικές όπως δεν υπήρχε κανένας περιορισμός πόσους θα έστελνε κάθε επαρχία. Οι περισσότεροι πληρεξούσιοι ήταν από τη Στερεά Ελλάδα αφού εκτός τους εκπροσώπους των επαρχιών πήραν μέρος και αυτοί πού έστειλε ο Άρειος πάγος , συνήγοροι όπως αποκαλούνταν. Οι πληρεξούσιοι χωρίστηκαν σε τέσσερις κλάσεις και ψήφιζαν σύμφωνα με τον διαχωρισμό αυτό, κάθε κλάση έκλεξε από τρία μέλη συστήνοντας 12 μελής επιτροπή για την σύνταξη οργανικού νόμου[4].

Στο Εκτελεστικό εκλέχθηκαν οι Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, πρόεδρος εκτελεστικού, Αθανάσιος Κανακάρης, αντιπρόεδρος, Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος (Δεληγιάννης), Ιωάννης Ορλάνδος και Ιωάννης Λογοθέτης[5].

Κατάλογος εκπροσώπων
Οι εκπρόσωποι ή πληρεξούσιοι ήταν 60 και σύμφωνα με τα γραφόμενα στα πρακτικά της Εθνοσυνέλευσης ήταν χωρισμένοι σε τέσσερις κλάσεις ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή, επιλεγμένες «κατά κλήρον» (δηλαδή η σειρά τους προέκυψε με κλήρο και όχι με άλλο κριτήριο). Οι εκπρόσωποι που υπέγραψαν στις 20 Δεκεμβρίου στα πρώτα πρακτικά αναφέρονται παρακάτω [6]:

[Επεξεργασία] Οι κατά Α' κλήρον κλάσεως (Ανατολική Χέρσος Ελλάδα)
Οι τοποθεσίες από τις οποίες προέρχονταν οι εκπρόσωποι καταγράφονται από την επικύρωσή τους κατά τη Συνέλευση των Σαλώνων 17 Νοεμβρίου 1821 του Οργανισμού της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας[7].

Ταλαντίου Νεόφυτος [σημ. 1] (Αθήνα)
Θεόδωρος Νέγρης (Ζητούνι και Μποτονίτσα)
Άνθιμος Γαζής (εξ΄Αγράφων και πάσης Θεσσαλίας)
Γρηγόριος Κωνσταντάς (εξ Αγράφων και Πάσης Θεσσαλίας)
Ιωάννης Λογοθέτης (Λιβαδειά)
Λάμπρος Νάκος ή Νάκου (Λιβαδειά)
Γεώργιος Αινιάν (Πατρατζίκι)
Γεωργάκης Παπαηλιόπουλος ή Γεώργιος Παππά Ηλιόπουλος (Σάλωνα)
Γιαννούτσος Κόντες ή Γιαννούτζης ή Γιαννούτζος Κοντάκης (Σάλωνα)[σημ. 2]
Σωτήρης Δούρος ή Τούρος[σημ. 3] (Θήβα)
Κωνσταντίνος Σεπεντζής ή Σαποντζής ή Κωνσταντής Σαπουντζής (Θήβα)
Δρόσος Μανσόλας (εξ΄Αγράφων και πάσης Θεσσαλίας)
Ιωάννης Σκανδαλίδης (Μακεδονίας - Θεσσαλονίκη)
Αλέξανδρος Αξιώτης (Εύριπος)
Λάμπρος Αλεξάνδρου (Ταλάντι)
Χ. Κυριαζής, Κυριεζής ή Κυριατζής (εξ΄Αγράφων και πάσης Θεσσαλίας)[σημ. 4]
Αδάμ Δούκας[8] ή Αδάμης (Θήβα)
Ζαχαρίας Παναγιωτάδης ή Παναγιωτίδης ο εκ Σκοπέλου [σημ. 5]
[Επεξεργασία] Οι κατά Β' κλήρον κλάσεως (Νήσοι: Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά)
Ιωάννης Ορλάνδος
Μανώλης Τομπάζης, (Ύδρα)[σημ. 6]
Αναγνώστης Οικονόμου ή Οικονόμος
Φ. Βούλγαρης
Χ. Γιάννης Μέξης αναφέρεται και Μαίξις)([σημ. 7]
Γκίκας Μπότασης
Ανδρέας Αναργύρου (αναφέρεται ως Ανδρέας Χ. Αναργύρου) και Χα΄. Αναργύρου (πιθανώς Χατζηαναργύρου) (Σπέτσες)
Γιώργης Μπούκουρης
Σκυλίτσης Ομηρίδης ή Πέτρος Ομηρίδης Σκυλίτζης
Αναγνώστης Μοναρχίδης
[Επεξεργασία] Οι κατά Γ' κλήρον κλάσεως (Δυτική Χέρσος Ελλάδα)
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, πρόεδρος εκτελεστικού
Φώτος Μπόμπορης
Ιωάννης Κωλέττης
Φώτος Καραπάνου ή Φώτιος
Αλέξανδρος Τζιμπουρόπουλος ή Αλέξιος Τσιμπουράκης[σημ. 8]ή Ζιμπουρόπουλος[8]
Σπυρίδων Κουρκουμέλης ή Κορκουμέλης[σημ. 9]
[Επεξεργασία] Οι κατά Δ' κλήρον κλάσεως (Πελοπόννησος)
Παλαιών Πατρών Γερμανός
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, αντιπρόεδρος του Βουλευτικού
Σωτήριος Χαραλάμπους ή Χαραλάμπης[σημ. 10]
Πανούτσος Νοταράς ή Πανούτζος[σημ. 11]
Αθανάσιος Κανακάρης (Πάτρα)
Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος ή Παππαγιαννόπουλος[σημ. 12]
Γιαννούλης Καραμάνος
Πολυχρόνης Τζανέτου ή Πολυχρόνιος[σημ. 13]
[Επεξεργασία] Άλλοι εκπρόσωποι
Παρακάτω αναφέρονται εκπρόσωποι που υπογράφουν το «Προσωρινόν Πολίτευμα» την 1η Ιανουαρίου αλλά δεν είχαν υπογράψει στα Πρακτικά της 20ης Δεκεμβρίου[9]:

Επίσκοπος Λιτζάς και Αγράφων Δοσίθεος [8][10]
Διονύσιος Πετράκης
Σπυρίδων Πατούσας
Γεώργιος Ψύλλας
Αναστάσιος Λιδωρίκης (Αναστάσης Ανα: Λοιδωρίκης) [11] [σημ. 14]
Γεώργιος Αποστόλου
Χαράλαμπος Παπαγεωργίου ή Παππά Γεωργίου (Πολίτης)[σημ. 15] (Μαλανδρινό)
Κ. Τασσίκας[σημ. 16]
Ιωάννης Βιζούλας (Μακεδονία)
Βασίλειος Ν. Μπουντούρης ή Βασίλης Ν. Μπουντούρη (Ύδρα)[σημ. 17][12]
Χριστόδουλος Κούτσης ή Κούτζης[σημ. 18]
Νικόλας Δημήτρη Λάζαρης ή Νικόλαος Δημητρίου Λαζαρή [σημ. 19]
Καπετάν Μανώλης Κασιώτης[σημ. 20]
Ζώης Πάνου (Παραμυθιά)
Γιαννάκης Πλακοτής ή Πλακωτής[σημ. 21]
Ανδρέας Ζαΐμης (εκλέχθηκε από την Πελοποννησιακή Γερουσία για να πάρει μέρος στην Εθνοσυνέλευση)
Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος [σημ. 22] (εκλέχθηκε από την Πελοποννησιακή Γερουσία για να πάρει μέρος στην Εθνοσυνέλευση)

Συμμετέχοντες / παρόντες σύμφωνα με άλλες πηγές
Σύμφωνα με άλλες πηγές έλαβαν μέρος ή ήταν παρόντες κατά τη συνέλευση και όσοι φαίνονται παρακάτω, αν και δεν αναφέρονται στους υπογράφοντες τα πρακτικά:

Δημήτριος Υψηλάντης, πρόεδρος βουλευτικού, μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας
Παπαφλέσσας, μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας
Αναστάσιος Πολυζωίδης (Μελένικο)
Ασημάκης Φωτήλας, μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας
Πανουργιάς (Σάλωνα)
Αναγνώστης Δεληγιάννης (Καρύταινα)
Χριστόδουλος Άχολος, (Ηλεία), μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας
Νικόλαος Βιλαέτης, (Ηλεία)
Θεόκλητος Φαρμακίδης[13]
Βενιαμίν Λέσβιος (αναφέρεται ως μέλος του Βουλευτικού σελ.34-36) [14] (εκλέχθηκε από την Πελοποννησιακή Γερουσία για να πάρει μέρος στην Εθνοσυνέλευση)[15]
Εμμανουήλ Χατζηαντωνίου, (Κάσος)[16]
Δημήτριος Περρούκας ή Μπερρούκας ή Περούκας[17]
Χριστόδουλος Ματακίδης ή Ματακής (Σάμος) [18]
Χριστόδουλος Καψάλης[18][15]
Γεώργιος Ντεμπεγιώτης ή Δεμπεγιώτης ή Τεμπεγιώτης (Μεσσηνία)[19]
Δημητράκης Ρομανόπουλος ή Ρομανάς (Μεσσηνία)[19]
Ιωάννης Δροσινός[20]
Αλέξανδρος Νάξιος[8]
Αντώνιος Αλμπέρτος (Τήνου) [15]
Γεώργιος Μαυρομμάτης[21]
[Επεξεργασία] Άλλοι παράγοντες
Παρακάτω αναφέρονται άλλοι που έλαβαν μέρος στη συνέλευση[6]:

Δημήτριος Τομαρόπλος (πιθανόν Τομαρόπουλος) - γραμματεύς
Γεώργιος Σταυρίδης - γραμματεύς

H πρώτη Εθνοσυνέλευση άρχισε στις 20 Δεκεμβρίου 1821 στην Πιάδα, στην αρχαία Επίδαυρο. Οι περισσότερες επαναστατημένες περιοχές έστειλαν αντιπροσώπους αν και οι περισσότεροι γνωστοί οπλαρχηγοί απουσίαζαν . Η πρώτη εθνοσυνέλευση παρήγαγε το «Προσωρινό πολίτευμα της Επιδαύρου», το οποίο περιελάμβανε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας. Πρόκειται για έργο του ιταλού Γκαλλίνα με σαφή επιρροή από τα γαλλικά επαναστατικά συντάγματα και το σύνταγμα των ΗΠΑ.

1821: Η πρώτη Εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο


Στις 20 Δεκέμβρη του 1821, στο χωριό Πιάδα, κοντά στην Αρχαία Επίδαυρο, άρχισε τις εργασίες της η πρώτη Εθνική Συνέλευση. Εξήντα αντιπρόσωποι κλήθηκαν να αποφασίσουν για το πρώτο πολίτευμα της Ελλάδας, που αναμφιβόλως η σημασία του θα ήταν μεγάλη, αφού θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για ενιαία στρατιωτική και πολιτική διοίκηση των επαναστατημένων Ελλήνων, περιορίζοντας, ταυτόχρονα, φιλοδοξίες και αντιθέσεις, κυρίως κοινωνικές, που αντικειμενικά υπήρχαν, είτε εκφράζονταν με τη μορφή των τοπικισμών, είτε με τη μορφή των προσωπικών ανταγωνισμών. Επί της ουσίας, η Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου είχε ως αποστολή της να αποτυπώσει με ακρίβεια το συσχετισμό των κοινωνικών δυνάμεων στο εσωτερικό της Επανάστασης, δίνοντας την ηγεσία σ' εκείνη την τάξη - ή ταξική συμμαχία - που ήταν ή που μπορούσε στη συγκεκριμένη στιγμή να αποδειχτεί η ισχυρότερη, η πιο συγκροτημένη, η πιο οργανωμένη πολιτικά και ιδεολογικά.

Η Συνέλευση της Επιδαύρου - γράφει ο Τ. Βουρνάς- «δεν ήταν στην ουσία αντιπροσωπευτικό σώμα του μαχόμενου ελληνικού λαού, αλλά κατασκεύασμα του αρχοντολογιού. Στη Ρούμελη και στην Υδρα, οι αντιπρόσωποι διορίστηκαν από τα τοπικά κοτζαμπάσικα διοικητικά όργανα, ενώ στο Μοριά έγιναν διορισμοί από την πελοποννησιακή Γερουσία και διενεργήθηκαν ψευτοεκλογές».

Την Πρωτοχρονιά του 1822, η Εθνοσυνέλευση διακήρυξε την ανεξαρτησία του ελληνικού έθνους, που ήταν η πρώτη επίσημη πράξη της επαναστατημένης Ελλάδας.

«Το ελληνικό Εθνος - έγραφε το σχετικό ντοκουμέντο- το υπό τη φρικώδη οθωμανικήν δυναστείαν, μη δυνάμενον να φέρη τον βαρύτατον απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας κηρύττει σήμερον διά των νομίμων παραστατών του εις εθνικήν συνηγμένην συνέλευσιν ενώπιον θεού και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν».


Ο εκπρόσωπος των Φιλικών Δ. Υψηλάντης (αριστερά) πήρε το τιμητικό αξίωμα του προέδρου του Βουλευτικού. Ο εκπρόσωπος των κοτζαμπάσηδων Αλ. Μαυροκορδάτος (δεξιά) έγινε πρόεδρος του Εκτελεστικού, δηλαδή της κυβέρνησης
Ακόμη, η Συνέλευση ενέκρινε το προσωρινό πολίτευμα της Ελλάδας, όπου στα 7 τμήματά του, τα 10 κεφάλαιά του και τα 107 άρθρα του, ανάμεσα στα άλλα, κήρυσσε την ανεξιθρησκία και αναγνώριζε ως επικρατούσα θρησκεία την ορθόδοξη ανατολική, εξασφάλιζε την ισότητα των πολιτών απέναντι στο νόμο, καθιέρωνε την ελευθερία του Τύπου με μερικούς μόνο περιορισμούς και αποσαφήνιζε τον τρόπο οργάνωσης της πολιτείας. Συγκεκριμένα, προβλεπόταν να δημιουργηθούν δύο Σώματα: Το βουλευτικό, το οποίο θα αποτελούσαν 70 βουλευτές και το εκτελεστικό, το οποίο θα είχε 5 μέλη. Πρόεδρος του Εκτελεστικού - της κυβέρνησης, δηλαδή - εκλέχτηκε ο Αλ. Μαυροκορδάτος και η προεδρία στο βουλευτικό - που ήταν αξίωμα τιμητικό χωρίς εξουσία - δόθηκε στον Δ. Υψηλάντη.