Οδυσσέας Ανδρούτσος

Βιογραφία

Γεννήθηκε το 1790 στην Ιθάκη. Ο πατέρας του,ο οποίος είχε λάβει μέρος στην επανάσταση του Λάμπρου Κατσώνη, αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη με αποτέλεσμα ο μικρός γιος του, Οδυσσέας, να μείνει ορφανός. Η μητέρα του ονομαζόταν Ακριβή Τσαρλαμπά και ήταν από την Πρέβεζα. Το 1778, όταν η πόλη τους έπεσε στα χέρια του Αλή Πασά, η μητέρα του κατόρθωσε να διασωθεί στην Λευκάδα, όπου ο Οδυσσέας έζησε τα παιδικά του χρόνια. Αργότερα επέστρεψε στην Πρέβεζα όπου και έζησε μέχρι το 1806, όταν ο Αλή Πασάς Τεπελενλής, ενθυμούμενος την προσωπική φιλία που είχε ο ίδιος με τον εκλιπόντα πατέρα του Ανδρούτσου, τον αναζήτησε και τον πήρε στην αυλή του στα Ιωάννινα. Εκεί ο Ανδρούτσος φοίτησε στη στρατιωτική σχολή του Αλή Πασά και είχε έναν ταραχώδη βίο, όμως σχεδόν πάντα ο Αλή του συγχωρούσε κάθε παράπτωμα. Δεκαπενταετής κατατάχτηκε από τον Αλή Πασά στην προσωπική σωματοφυλακή του. Επίσης φαίνεται ότι προσήλθε,άγνωστο εάν ήταν επιφανειακά ή συνειδητά, στην μουσουλμανική αίρεση των Μπεκτασίδων, στην οποία ανήκε και ο προστάτης του. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και το 1819 διορίστηκε δερβέναγας στην ανατολική Στερεά.
Πήρε μέρος στις μάχες του Βερατίου, Αργυροκάστρου και Γαρδικίου, και για αμοιβή της ανδρείας του, ο Αλή Πασάς του χάρισε ως μνηστή την Ελένη, κόρη του εύπορου και ισχυρού Χρήστου Καρέλου από τους Καλαρρύτες Ιωαννίνων, καθώς και την οπλαρχηγία της Λειβαδιάς.
Το 1820 όταν και επήλθε η ρήξη του Αλή Πασά με την Πύλη, εγκατέλειψε την Λιβαδειά, αφού πρώτα μύησε τον Αθανάσιο Διάκο στην Φιλική εταιρεία και του εμπιστεύθηκε την εξουσία της οπλαρχηγίας του αφήνοντάς τον ως πρωτοπαλίκαρο. Ο ίδιος κατέφυγε στην Αράχωβα όπου προσπάθησε μαζί με άλλους επιφανείς Έλληνες αλλά και με Αλβανούς,που όλοι είχαν μεταξύ τους κοινό την θητεία τους στην αυλή του Αλή, να δημιουργήσει μια ελληνοαλβανική συμμαχία πάντα σύμφωνα με τα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας. Το εγχείρημα αυτό όμως απέτυχε καθώς ο Ομέρ Βρυώνης αρνήθηκε να συμμετάσχει. Μετά από αυτή την εξέλιξη ο Ανδρούτσος κατέφυγε δια μέσου της Ακαρνανίας στα Επτάνησα, στην Λευκάδα. Εκεί συναντήθηκε στις αρχές του 1821 με τους Καραϊσκάκη, Γεώργιο Βαρνακιώτη, Ζόγγα, Μακρή, Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και άλλους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας.

Δράση κατά την Επανάσταση
Με το ξέσπασμα της Επανάστασης ο Ανδρούτσος έφυγε από την Λευκάδα και βρέθηκε μέσω της Πάτρας στη Στερεά Ελλάδα, έπεισε τους Γαλαξιδιώτες να επαναστατήσουν και έγραψε μία από τις λαμπρότερες σελίδες της Επανάστασης αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τους Τούρκους του Ομέρ Βρυώνη στην μάχη στο Χάνι της Γραβιάς στις 8 Μαΐου του 1821), παίρνοντας παράλληλα εκδίκηση και για τον θάνατο του φίλου του, Αθανάσιου Διάκου στη μάχη της Αλαμάνας. Κατά τα τέλη του 1821 ανακηρύχθηκε από τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς, αρχιστράτηγος της ανατολικής Στερεάς, τίτλος που του αναγνωρίστηκε το 1822.

Την άνοιξη του 1822 κατηγορήθηκε από τον Ιωάννη Κωλέττη για συνεργασία με τον εχθρό, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί από το αξίωμα. Όμως παρά την παραίτησή του συνέχισε απτόητος την πολεμική του δράση εναντίον των Τούρκων μέχρι το 1824.

Οι συνεχείς του κόντρες με τους προύχοντες είχαν ως αποτέλεσμα να πέσει σε δυσμένεια και να αρχίσει να συνεννοείται με τους Τούρκους, αντιλαμβανόμενος όμως το λάθος του παραδόθηκε στο πάλαι ποτέ, πρωτοπαλίκαρο του, Γκούρα, ο οποίος τον μετέφερε στην Ακρόπολη φυλακίζοντάς τον μέσα στον παλιό φράγκικο πύργο του Γουλά.

Στις 5 Ιουνίου του 1825, θύμα και αυτός του Εμφύλιου πολέμου, δολοφονήθηκε στην Ακρόπολη, όπου είχε φυλακιστεί, ύστερα από εντολή του Γιάννη Γκούρα. Εκτελεστικά όργανα της δολοφονίας ήταν οι Ιωάννης Μαμούρης, Παπακώστας Τζαμάλας, Μήτρος της Τριανταφυλλίνας και ο στρατιώτης Θεοχάρης από το Λιδωρίκι. Στη συνέχεια οι δολοφόνοι έριξαν το πτώμα του στα βράχια της Ακρόπολης για να πιστέψει ο κόσμος ότι ο Ανδρούτσος σκοτώθηκε στην προσπάθεια του να δραπετεύσει. Υπήρξε όμως αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας στο πρόσωπο του στρατιώτη Κωνσταντίνου Καλατζή, ο οποίος εκείνη τη βραδιά φύλαγε σκοπός. Πολλά χρόνια αργότερα αποκάλυψε την αλήθεια στον δικηγόρο Σπύρο Φόρτη και η διήγηση του δημοσιεύτηκε με καθυστέρηση στην εφημερίδα «Καιροί» της Αθήνας το 1898.

Ο Οδυσσέας γεννήθηκε το το 1788 ή το 1789 ή το 1790 στην Ιθάκη, στο σπίτι του παπά Γιάννη Καραβία όπου φιλοξενούνταν η μά να του. Τον βάφτισαν η χήρα του Λάμπρου Κατσώνη, η περίφημη για την ομορφιά της Μαρουδιά (Μαρία), κόρη του Σοφιανού από την Τζιά, και ο Ιθακήσιος Γιάννης Ζαβός, δίνοντάς του το όνομα του ομηρικού ήρωα Οδυσσέα. Μεγάλωσε στην Πρέβεζα.
Αργότερα ο Αλή Πασάς, μαθαίνοντας ότι ο παλιός του μπράτιμος (αδελφοποιτός), το λιοντάρι της Ρούμελης, ο Ανδρούτσος, είχε αφήσει ορφανό ένα γιο που του έμοιαζε, ζήτησε και τον πήρε στα Γιάννενα. Εκεί ο Οδυσσέας έδειξε τις φυσικές ικανότητές του. Μορφώθηκε αρκετά για την εποχή του. Έμαθε άπταιστα τα αρβανίτικα και τα ιταλικά - τα οποία φαίνεται είχε αρχίσει να τα μαθαίνει από την Ιθάκη. Με τα ιταλικά θα συνεννοείτο αργότερα με τους διαφόρους φιλέλληνες.
Ήταν 16 περίπου ετών, όταν έγινε σωματοφύλακας του Αλή πασά. Αργότερα πήρε το αρματολίκι της Ανατολικής Στερεάς.

Ο Αλής, εκτιμώντας τις ικανότητές του, του ανέθεσε το αρματολίκι της Λιβαδειάς. Πριν φύγει, ο Οδυσσέας αρραβωνιάστηκε την εξαιρετικής ομορφιάς Ελένη Καρέλη, πλούσια κόρη του Χρήστου Καρέλη από τους Καλαρρύτες που ήταν θαλαμηπόλος της κυρά Βασιλικής, την οποία και παντρεύεται το 1815. Η Ελένη Καρέλη (είχε γεννηθεί το 1786 μεγάλωσε στην αυλή του Αλή Πασά) τον ακολούθησε σε όλες τις περιπέτειες της ζωής του . Το 1824 ο Οδυσσέας και η γυναίκα του απέκτησαν στις Λιβανάτες Φθιώτιδας ένα γιο, που του έδωσαν το όνομα Λεωνίδας , ανάμνηση της νίκης της Γραβιάς Τον Λεωνίδα παρέλαβε ο βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος στο Μόναχο για να σπουδάσει αλλά αρρώστησε και πέθανε σε ηλικία 12 ετών το 1837.

Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΧΑΝΙ ΤΗΣ ΓΡΑΒΙΑΣ

Η Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς ήταν μια από τις πολεμικές εμπλοκές της επανάστασης του 21 με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες. Στην μάχη αυτή, που έγινε στις 8 Μαΐου του 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με 120 άνδρες νίκησε την στρατιά του Ομέρ Βρυώνη.

Η εξέλιξη των γεγονότων
Μετά από την ήττα των Ελλήνων στη μάχη της Αλαμάνας και τον μαρτυρικό θάνατο του Αθανάσιου Διάκου, ο τουρκικός στρατός με αρχηγό τον Ομέρ Βρυώνη, δύναμης 9.000 ανδρών καθώς και πυροβολικού, σκόπευε από τη Λαμία να επιτεθεί στην Πελοπόννησο. Καθ' οδόν συνάντησε μια μικρή ομάδα 120 ανδρών με αρχηγό τον Οδυσσέα Ανδρούτσο που είχαν αμπαρωθεί μέσα σε ένα παλαιό πανδοχείο, στο λεγόμενο Χάνι της Γραβιάς. Πιο πάνω από το χάνι βρίσκονταν και άλλοι, ο Πανουργιάς και ο Δυοβουνιώτης με τους άνδρες τους, οι οποίοι ήταν έτοιμοι να υπερασπισθούν τον Ανδρούτσο.

Η πορεία της μάχης
Οι Τούρκοι περικύκλωσαν την περιοχή και το χάνι, ενώ ο Βρυώνης έστειλε δερβίση για να πει στον Ανδρούτσο να παραδοθεί. Επειδή ο Ανδρούτσος δεν δέχτηκε, οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο πανδοχείο, αλλά αποκρούσθηκαν με μεγάλες απώλειες και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Ο Βρυώνης βλέποντας τους άνδρες του να πέφτουν από τα πυρά των Ελλήνων, διέταξε να φέρουν ένα κανόνι για να ανατινάξει το κτίριο. Οι Τούρκοι σταμάτησαν την επίθεση μέχρι να έρθει το κανόνι, ενώ οι Έλληνες, που κατάλαβαν τις προθέσεις τους, κατάφεραν στο μεταξύ να ξεφύγουν κρυφά ανάμεσα από τις εχθρικές τουρκικές γραμμές.

Συνέπεια της μάχης
Τα θύματα των Τούρκων ήταν πολυάριθμα. 330 νεκροί και 800 τραυματίες μέσα σε λίγες ώρες. Οι Έλληνες έχασαν 6 πολεμιστές. Μετά την μάχη αυτή ο Βρυώνης συγκλονίστηκε τόσο πολύ που αποφάσισε να σταματήσει προσωρινά την εκστρατεία του και να υποχωρήσει στην Εύβοια, για να συναντήσει αργότερα τις δυνάμεις του Κιοσέ Μεχμέτ. Λόγω της παύσης αυτής των δραστηριοτήτων του Βρυώνη, η μάχη στο χάνι της Γραβιάς θεωρείται σημαντικός σταθμός για την έκβαση της ελληνικής επανάστασης.

Η Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς ήταν μια από τις πολεμικές εμπλοκές της επανάστασης του ΄21 με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες. Στην μάχη αυτή, που έγινε στις 8 Μαΐου του 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με 120 άνδρες νίκησε την στρατιά του Ομέρ Βρυώνη.
Η εξέλιξη των γεγονότων
Μετά από την ήττα των Ελλήνων στη μάχη της Αλαμάνας και τον μαρτυρικό θάνατο του Αθανάσιου Διάκου, ο τουρκικός στρατός με αρχηγό τον Ομέρ Βρυώνη, δύναμης 9.000 ανδρών καθώς και πυροβολικού, σκόπευε από τη Λαμία να επιτεθεί στην Πελοπόννησο. Καθ' οδόν συνάντησε μια μικρή ομάδα 120 ανδρών με αρχηγό τον Οδυσσέα Ανδρούτσο που είχαν αμπαρωθεί μέσα σε ένα παλαιό πανδοχείο, στο λεγόμενο Χάνι της Γραβιάς. Πιο πάνω από το χάνι βρίσκονταν και άλλοι, ο Πανουργιάς και ο Δυοβουνιώτης με τους άνδρες τους, οι οποίοι ήταν έτοιμοι να υπερασπισθούν τον Ανδρούτσο.
Η πορεία της μάχης
Οι Τούρκοι περικύκλωσαν την περιοχή και το χάνι, ενώ ο Βρυώνης έστειλε δερβίση για να πει στον Ανδρούτσο να παραδοθεί. Επειδή ο Ανδρούτσος δεν δέχτηκε, οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο πανδοχείο, αλλά αποκρούσθηκαν με μεγάλες απώλειες και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Ο Βρυώνης βλέποντας τους άνδρες του να πέφτουν από τα πυρά των Ελλήνων, διέταξε να φέρουν ένα κανόνι για να ανατινάξει το κτίριο. Οι Τούρκοι σταμάτησαν την επίθεση μέχρι να έρθει το κανόνι, ενώ οι Έλληνες, που κατάλαβαν τις προθέσεις τους, κατάφεραν στο μεταξύ να ξεφύγουν κρυφά ανάμεσα από τις εχθρικές τουρκικές γραμμές.
Συνέπεια της μάχης
Τα θύματα των Τούρκων ήταν πολυάριθμα, 330 νεκροί και 800 τραυματίες μέσα σε λίγες ώρες. Οι Έλληνες έχασαν 6 πολεμιστές. Μετά την μάχη αυτή ο Βρυώνης συγκλονίστηκε τόσο πολύ που αποφάσισε να σταματήσει προσωρινά την εκστρατεία του και να υποχωρήσει στην Εύβοια, για να συναντήσει αργότερα τις δυνάμεις του Κιοσέ Μεχμέτ. Λόγω της παύσης αυτής των δραστηριοτήτων του Βρυώνη, η μάχη στο χάνι της Γραβιάς θεωρείται σημαντικός σταθμός για την έκβαση της ελληνικής επανάστασης.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]

Βιογραφία
Γεννήθηκε το 1790 στην Ιθάκη. Ο πατέρας του,ο οποίος είχε λάβει μέρος στην επανάσταση του Λάμπρου Κατσώνη, αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη με αποτέλεσμα ο μικρός γιος του, Οδυσσέας, να μείνει ορφανός. Η μητέρα του ονομαζόταν Ακριβή Τσαρλαμπά και ήταν από την Πρέβεζα. Το 1778, όταν η πόλη τους έπεσε στα χέρια του Αλή Πασά, η μητέρα του κατόρθωσε να διασωθεί στην Λευκάδα, όπου ο Οδυσσέας έζησε τα παιδικά του χρόνια. Αργότερα επέστρεψε στην Πρέβεζα όπου και έζησε μέχρι το 1806, όταν ο Αλή Πασάς Τεπελενλής, ενθυμούμενος την προσωπική φιλία που είχε ο ίδιος με τον εκλιπόντα πατέρα του Ανδρούτσου, τον αναζήτησε και τον πήρε στην αυλή του στα Ιωάννινα. Εκεί ο Ανδρούτσος φοίτησε στη στρατιωτική σχολή του Αλή Πασά και είχε έναν ταραχώδη βίο, όμως σχεδόν πάντα ο Αλή του συγχωρούσε κάθε παράπτωμα. Δεκαπενταετής κατατάχτηκε από τον Αλή Πασά στην προσωπική σωματοφυλακή του. Επίσης φαίνεται ότι προσήλθε,άγνωστο εάν ήταν επιφανειακά ή συνειδητά, στην μουσουλμανική αίρεση των Μπεκτασίδων, στην οποία ανήκε και ο προστάτης του. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και το 1819 διορίστηκε δερβέναγας στην ανατολική Στερεά.
Πήρε μέρος στις μάχες του Βερατίου, Αργυροκάστρου και Γαρδικίου, και για αμοιβή της ανδρείας του, ο Αλή Πασάς του χάρισε ως μνηστή την Ελένη, κόρη του εύπορου και ισχυρού Χρήστου Καρέλου από τους Καλαρρύτες Ιωαννίνων, καθώς και την οπλαρχηγία της Λειβαδιάς.
Το 1820 όταν και επήλθε η ρήξη του Αλή Πασά με την Πύλη, εγκατέλειψε την Λιβαδειά, αφού πρώτα μύησε τον Αθανάσιο Διάκο στην Φιλική εταιρεία και του εμπιστεύθηκε την εξουσία της οπλαρχηγίας του αφήνοντάς τον ως πρωτοπαλίκαρο. Ο ίδιος κατέφυγε στην Αράχωβα όπου προσπάθησε μαζί με άλλους επιφανείς Έλληνες αλλά και με Αλβανούς,που όλοι είχαν μεταξύ τους κοινό την θητεία τους στην αυλή του Αλή, να δημιουργήσει μια ελληνοαλβανική συμμαχία πάντα σύμφωνα με τα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας. Το εγχείρημα αυτό όμως απέτυχε καθώς ο Ομέρ Βρυώνης αρνήθηκε να συμμετάσχει. Μετά από αυτή την εξέλιξη ο Ανδρούτσος κατέφυγε δια μέσου της Ακαρνανίας στα Επτάνησα, στην Λευκάδα. Εκεί συναντήθηκε στις αρχές του 1821 με τους Καραϊσκάκη, Γεώργιο Βαρνακιώτη, Ζόγγα, Μακρή, Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και άλλους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας.
[Επεξεργασία]

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1790[1] και δολοφονήθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών στις 5 Ιουνίου του 1825.Ήταν επιφανής αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 και γιος του οπλαρχηγού Ανδρούτσου. Πατέρας του ήταν ο Ανδρέας Ανδρούτσος από τις Λιβανάτες Φθιώτιδας και μητέρα του η Ακριβή Τσαρλαμπά, από την Πρέβεζα.